Zrozumieć świat

Podręcznik jest najważniejszym zasobem dydaktycznym. Jest źródłem informacji w danej dziedzinie, porządkuje ją, a także utrwala, kształtuje specyficzną wiedzę i przyzwyczajenia oraz rzeczywiście pomaga wykorzystać zdobyte informacje w działaniach praktycznych. Dodatkowo jest narzędziem służącym do osiągania celów szkolnych i jako jeden z wytworów kultury, których opis i analiza musi uwzględniać dorobek teorii, a także kultury. Jest on także wspaniałym przedmiotem analiz, czego doskonałym przykładem są WSiP podręczniki do przedmiotów humanistycznych.

Co powinny uwzględniać dobrze napisane podręczniki humanistyczne?

W ciągu ostatnich kilku lat zaobserwowaliśmy zwiększone zainteresowanie osobistą wrażliwością jednostki. Konieczność uznania powszechności w wychowaniu ma głębokie osobiste uzasadnienie, a także wynika z faktu, że przestrzeń czyjegoś życia wyznacza po prostu jego doświadczenie, a także wiedza wywodząca się z wiedzy jest podstawowa i fundamentalna dla wiedzy zdobytej naukowo, metodycznie i metodycznie. Częsta wiedza1, którą każdy człowiek aktywnie tworzy we własnym umyśle, nie może być odróżniona od wiedzy pochodzącej z przekazu etnicznego, co powinny uwzględnić podręczniki odnoszące się do kultury. Każda wiedza naukowa, choć związana studium konkretnego świata bezosobowego, należy po prostu do człowieka, a zatem nabiera charakteru danych osobowych. Obie formy wiedzy różnią się pod względem pochodzenia, mianowicie wiedza osobista wynika z osobistego działania, a wiedza społeczna z przekazu kulturowego. Oba te rodzaje wiedzy odgrywają zasadniczą rolę w budowaniu własnego, ogólnego systemu wiedzy.

Jak powinny być skonstruowane podręczniki do nauk o kulturze?

Panuje powszechna opinia, że doświadczenie wiedzy przekazywanej od nauczyciela poważnie wzbogaca pojmowanie świata przez dziecko, budząc ogólny rozwój systemu kulturowego dziecka. Wiedzę szkolną na temat kultury, jaką np. WSiP podręczniki (https://www.taniaksiazka.pl/wydawnictwo/wsip) przekazują, można dodatkowo podzielić na kilka grup:

• nazewnictwo,
• wiedzę wyjaśniającą,
• wiedzę interpretacyjną.

Z początkowym typem wiedzy napotykamy, gdy mamy do czynienia z nazwami faktycznymi lub być może własnymi, które odnoszą się do polecenia określonego sortowania. Aby przyswoić sobie tę formę wiedzy, ważna jest przede wszystkim pamięć, a jej opanowanie nie wpłynie znacząco na stopień zrozumienia zjawisk. Takiej wiedzy nie da się skonstruować w mózgu, poza przypadkiem podania nowych opisów. Tego typu informacje przeważają głównie w szkołach.

zdjęcie utworzone przez prostooleh - pl.freepik.com

W czasach poprzedzających reformę szkolnictwa problem z wybraniem podręcznikiem nie był aż tak ważny, jak dzisiaj. Był jeden podręcznik zatwierdzony przez ministra i można było tylko wybrać formułę aktualizacji. W podręczniku przedstawiono informacje opisane w jednym odpowiednim programie nauczania (np. WSiP podręczniki). Sytuacja ta jasno pokazała, czego uczniowie powinni być świadomi. Sytuacja znacznie się skomplikowała po wprowadzeniu reformy oświaty.

Jakie są problemy z wyborem podręcznika?

Wielość programów nauczania według wysoce nieprecyzyjnie sformalizowanej podstawy programowej spowodowała pojawienie się kilku podręczników o odrębnych zasadach wychowania. Na ogół z jednej strony dawał swobodę interpretacji artykułów programowych, z drugiej zaś dawał uprawnienia uczniowi i nauczycielowi, z drugiej – wymóg wyboru podręcznika, który będzie odpowiadał prywatnym poglądom nauczycieli na temat nauczania, a jednocześnie uwzględnienie potrzeb i możliwości edukacyjnych uczniów, stało się wielką trudnością dla większości nauczycieli. Wybór podręcznika jest o wiele bardziej przypadkowy. Nauczyciel również nie będzie miał czasu na dokonanie całkowicie świadomego wyboru. Nauczyciel poznaje braki publikacji, a niekiedy także konkretne błędy merytoryczne, korzystając z podręcznika przez cały rok szkolny. Często, wiedząc, że podręcznik nie jest dostosowany do własnych oczekiwań, a także potrzeb uczniów, nauczyciel pozostaje z całym podręcznikiem ad hoc ze względów ekonomicznych.

Jakie funkcje spełnia podręcznik w edukacji?

Oczywiście, podręcznik jest ważny. Służy on jedynie pomocy: nauczycielowi – w planowaniu działań, uczniowi – w nauce. Jego zadaniem nie jest tylko zastępowanie nauczyciela, ale uzupełnianie go. Strategię poznania naukowego można opanować po prostu przez obserwację. Metoda zostanie z wykorzystaniem pomocy naukowych. To, jaki rodzaj podręcznika jest napisany, wpływa na zrozumienie przez uczniów treści przedmiotu. Język z podręcznikiem powinien być czytelny, zwięzły i precyzyjny. Dla przykładu WSiP podręczniki pozwalają na myślenie i zdobywanie wiedzy, a także pełnią funkcję:

• motywacyjną,
• informacyjną,
• szkoleniową.

Czego powinny uczyć podręczniki?

Uważa się, że funkcja informacyjna podręczników maleje. Ale wartość funkcji studium podręcznika, która jest zwykle niedoceniana przez autorów, a jej zadaniem też musi być aktywizować danego ucznia, wprowadzać go w świat poznania poprzez stymulowanie uczniów do samodzielnego rozwiązywania problemów.

Szkoła autorstwa prostooleh - pl.freepik.com